De uitbraak van het coronavirus startte in december 2019 in China. Wereldwijd zijn inmiddels meer dan 100.000 mensen besmet geraakt, tevens zijn er nu ook besmettingen vastgesteld in Nederland. Mensen die met het coronavirus besmet raken rapporteren koorts en luchtwegklachten. Voor kwetsbare doelgroepen – zoals ouderen en mensen met chronische ziektes – kan het virus dodelijk zijn. De sterftekans wordt momenteel ingeschat op 2% van de besmette gevallen. Gezien deze risico’s vraagt het coronavirus om oplettendheid met betrekking tot het arbobeleid. Wat betekent het coronavirus voor werkgevers en werknemers?
Protocol bij (vermoeden van) besmetting
Als werkgever is het op dit moment van belang om extra aandacht te hebben voor hygiënemaatregelen, zoals ventilatie van werkruimtes en desinfectie van zaken die veel worden aangeraakt. Bij het vermoeden van een besmetting adviseert het RIVM dat de betreffende persoon wordt geïsoleerd, bijvoorbeeld door thuisquarantaine. Vervolgens dient de persoon zo snel mogelijk telefonisch contact op te nemen met zijn of haar huisarts. De werkgever kan op zijn beurt contact opnemen met de bedrijfsarts. Die kan adviseren of het nodig is om verdere maatregelen te treffen voor het bedrijf en de rest van het personeel.
Kan een werknemer besluiten om thuis te blijven?
Het is mogelijk dat een werknemer zich meldt met het verzoek om thuis te blijven, bijvoorbeeld omdat de vrees bestaat dat één van de collega’s besmet is met het coronavirus. Kan een werknemer in deze gevallen besluiten om thuis te blijven? Het antwoord is in beginsel nee. In dit soort bijzondere gevallen moeten partijen zich volgens de wet als ‘goed werkgever’ en ‘goed werknemer’ gedragen. Dit betekent dat partijen met elkaar in gesprek moeten treden en de werknemer alleen thuis kan blijven indien er sprake is van een redelijk onderbouwd vermoeden van besmetting. Er moeten dus concrete feiten en omstandigheden zijn die aanleiding geven tot het vermoeden dat een collega besmet is met het virus. De enkele vrees tot besmetting is niet voldoende.
Heeft een werknemer het vermoeden dat hij of zij zelf besmet is geraakt met het coronavirus? Dan moet de werknemer dat vermoeden ook onderbouwen of zal de werknemer zich ziek moeten melden. De werkgever kan vervolgens de bedrijfsarts inschakelen om nader onderzoek te doen en partijen te adviseren.
Heeft een werknemer recht op loon na besmetting met het coronavirus?
Als een werknemer zich als gevolg van het coronavirus ziek meldt, dan heeft de werknemer recht op loon tijdens ziekte. Wanneer een werknemer zich niet ziek meldt omdat de klachten beperkt zijn maar ook niet naar werk kan komen in verband met quarantaine, dan ligt de situatie lastiger. In dit geval zegt de wet dat een werknemer recht behoudt op loon, tenzij het niet werken voor rekening en risico van de werknemer komt. Het is lastig om te betogen dat het niet werken als gevolg van besmetting met het coronavirus en een opgelegde quarantainemaatregel voor rekening en risico van de werknemer komt, terwijl een ‘normale’ ziekmelding een ondernemingsrisico is en niet voor rekening en risico van de werknemer komt. Het is dus zeer verdedigbaar dat een werknemer bij een quarantainemaatregel gewoon recht heeft op loon.
Werktijdverkorting nu ook mogelijk door coronavirus
Organisaties die door het nieuwe coronavirus tijdelijk minder werk hebben voor hun werknemers vallen nu ook onder de regeling werktijdverkorting. Hierdoor kunnen werkgevers voor hun werknemers een tijdelijke WW-uitkering voor de niet-gewerkte uren ontvangen.
De regeling werktijdverkorting is bedoeld voor organisaties die vanwege buitengewone omstandigheden tijdelijk de werktijd van hun werknemers moeten verkorten. Het gaat om bijzondere situaties die niet onder het normale ondernemingsrisico vallen, zoals een brand of overstroming. De werkgever kan voor de niet-gewerkte uren van werknemers een tijdelijke uitkering op basis van de Werkloosheidswet (WW) bij UWV aanvragen. Het kabinet heeft nu ook het coronavirus aangemerkt als buitengewone omstandigheid. Werkgevers die kunnen aantonen dat zij door corona onvoldoende werk hebben, kunnen daardoor werktijdverkorting aanvragen.
Coronavirus moet minimaal 2 weken hinder geven
Organisaties komen in aanmerking voor werktijdverkorting als zij vanwege buitengewone omstandigheden waaronder het coronavirus, minimaal 2 weken tot maximaal 24 weken minstens 20% minder werk hebben binnen de gehele organisatie. De werkgever vraagt een vergunning aan bij het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). De periode van deze vergunning duurt maximaal 6 weken. Verbetert de situatie van de organisatie binnen deze 6 weken, dan gaan de werknemers weer aan het werk. Als de problemen langer dan 6 weken duren, kan de werkgever maximaal drie keer verlenging van de vergunning aanvragen bij SZW. De werkgever kan geen werktijdverkorting aanvragen voor oproepkrachten met een nul-urencontract en uitzendkrachten.
Werknemer moet voldoen aan eisen WW
Kent het ministerie van SZW de vergunning voor werktijdverkorting toe, dan geeft de werkgever dit door aan UWV. Na afloop van de vergunningsperiode kan de werkgever bij UWV een WW-uitkering aanvragen voor zijn werknemers voor de uren die zij niet werkten tijdens de vergunningsperiode. Werknemers die voldoen aan de eisen van de WW krijgen de uitkering. De werkgever betaalt in de meeste gevallen het volledige loon door aan de werknemers. Dit hangt af van de afspraken uit de cao of de arbeidsovereenkomst. UWV betaalt de tijdelijke WW-uitkering aan de werkgever. Op deze manier bespaart de werkgever loonkosten, terwijl hij geen werknemers hoeft te ontslaan.
Voorkom een verstoorde bedrijfsvoering
Neem voorzorgsmaatregelen waar mogelijk, probeer eventuele besmettingen te isoleren en schakel bij het vermoeden van een besmetting zo snel mogelijk de huisarts en bedrijfsarts in.
Meer informatie?
Heeft u vragen over de gevolgen van het coronavirus voor werkgevers en/of werknemers? Neem dan gerust contact op met uw Sigma adviseur.